Historia Polskiej Akcji Katolickiej w Wielkiej Brytanii

Idea Akcji Katolickiej została zapoczątkowana przez papieża Piusa XI, który określił Akcję jako "udział świeckich w hierarchicznym apostolstwie Kościoła".

W Polsce zaczęła się organizować w latach 30 -ych ubiegłego stulecia, miała charakter akcji społecznej w oparciu o istniejące organizacje katolickie. Statut polskiej Akcji zatwierdził w 1930 roku Pius XI, był to drugi za Włochami potwierdzony przez papieża. Wybuch II wojny światowej przerwał działalność Akcji Katolickiej, a w komunistycznej Polsce nie mogła być reaktywowana.

Polska Akcja Katolicka w Wielkiej Brytanii została powołana do życia w niedzielę 10 października 1943 roku listem pasterskim biskupa polowego Józefa Gawliny i przebywającego w Anglii biskupa Karola Radońskiego. Zgodnie z postawą Narodu w okupowanym kraju polscy biskupi na obczyźnie rzucili hasło-pytanie:

Polska zmartwychwstanie. Lecz czy zmartwychwstaną Polacy?

- W tajnych pismach Kraju dominuje jedna nuta: WOŁANIE O ODRODZENIE. Bracia nasi w Kraju zdają sobie sprawę, że spełnienie zewnętrznych celów wojny nie stanowi jeszcze o lepszej przyszłości, jeżeli przy tym nie nastąpi odrodzenie wewnętrzne".

Wznowioną Polską Akcję Katolicką powierzono opiece Najświętszemu Sercu Maryi Panny.  Pierwszym prezesem Akcji pod kierownictwem ks. bp. polowego Józefa Gawliny został prof. dr Antoni Jurasz, a w składzie zarządu znaleźli się: prof. Adam Żółtkowski i Henryk Konwicki jako jego zastępcy.

Początkowo Akcja Katolicka miała charakter ruchu, który nie był ujęty w żadne ramy instytucjonalne. Skupiono się głównie na działalności wydawniczej i tworzeniu oddziałowych Kół Pogłębiania Wiary. W związku z ograniczonym dostępem do papieru drukowanego ukazywały się przeważnie broszury  pod redakcją ks. A. Goglińskiego-Elstona: "Ruch Katolicki" , "Myśl Katolicka", "Cel i droga", "Na przełomie" , czy też seria redagowana przez O. Bocheńskiego pt.: "Nauka Chrystusowa". Drukowano też modlitewniki, luźne kartki przypominające o spowiedzi, rekolekcjach itp.

Po zakończeniu wojny, gdy okazało się, że powrót do Ojczyzny na razie nie jest możliwy, wielu przystosowywało się do nowej rzeczywistości w oparciu o polskie życie społeczno-kulturalne, w którym szczególną rolę odegrał Kościół Katolicki, organizacje religijne oraz Akcja Katolicka, dla której trzeba było utworzyć organ kierowniczy i doradczy. W 1947 roku odbył się zjazd przedwojennych działaczy Akcji Katolickiej i przedstawicieli tworzących się wspólnot duszpasterskich, którego efektem było erygowanie 2 października 1947 roku decyzją Wikariusza Generalnego, ks. prał. Bronisława Michalskiego, Instytutu polskiego Akcji Katolickiej (IPAK) z siedzibą w Londynie. Pierwszym prezesem Instytutu został Jan Baliński-Jundziłł, a w skład zarządu powołano pp. Hugona Hanke, Wandę Malinowską, gen. Zygmunta Podhorskiego, amb. Tadeusza Romera, prof. Adama Żółtowskiego i prof. Adama Skwarczyńskiego. Asystentem kościelnym został ks. prał. Włodzimierz Cieński (1897-1983) dziekan wojskowy kapelanów II Korpusu Wojska Polskiego. Dwa miesiące później został opracowany pierwszy statut IPAK-u. Na jego mocy powołano Radę w ilości 120 osób świeckich, a pierwsze jej walne zebranie odbyło się 11 grudnia 1947 roku. Statut obowiązywał do 1968 r., kiedy to opracowano nowy dostosowany do zmieniających się warunków, uzupełniony poprawkami w roku 1977. W 2011 roku opracowano kolejny nowy statut dopasowany do aktualnych potrzeb.

Akcja Katolicka w Anglii

Pierwsze walne zebranie Rady 11 grudnia 1947 r. rozpoczęto Mszą św. celebrowaną przez ks. rektora W. Staniszewskiego, który wygłosił kazanie pt. "Boga bądźcie współpracownikami". W czasie obrad Rady wygłoszono referaty zachęcające do dyskusji:

1. "Warunki i wymogi życia religijnego wśród Polaków w Wielkiej Brytanii"
2. "Cele i zadania polskiej Akcji Katolickiej" - Jan Baliński-Jundziłł
3. "Rola kobiety  katolickiej w życiu na obczyźnie" - M. Małachowska.

Spotkania Rady IPAK-u połączone są z corocznym zjazdem katolickim zawsze w innej parafii, początkowo jednodniowe, od 1965r. już dwudniowe, obecnie wróciliśmy do spotkań jednodniowych.  Zjazdy do tej pory stanowią jedno z ważniejszych wydarzeń religijnych w życiu Polaków w Anglii, szczególnie ważne w nawiązywaniu kontaktów międzyparafialnych. IPAK stara się dotrzeć do wszystkich ośrodków, parafii, grup i jednostek na każdym dostępnym terenie; bowiem celem Instytutu jest zorganizowanie na szeroka skalę świeckiego apostolstwa. Współpracujemy z istniejącymi organizacjami katolickimi i społecznymi a ich  członkowie wchodzili od początku w skład Zarządu.

Instytut dostosowuje działalność do potrzeb społeczeństwa polskiego, wprowadza nowe inicjatywy, ale cel jest niezmienny; szerzenie kultury chrześcijańskiej poprzez modlitwę, prawdę ewangeliczną, zagłębianie treści dokumentów Stolicy Apostolskiej i Programu Duszpasterskiego Komisji Episkopatu Polski.

Nie można się ograniczać tylko do utrwalania dotychczasowych form działania. Należy poszukiwać nowych metod i form aktywniejszego zaangażowania w problemy współczesności. Reagować na znaki czasu.

Ks. prof. Tadeusz Borutka

"Zadania i perspektywy rozwoju AK"

IPAK zawsze stara się dostosować do aktualnych potrzeb i wyzwań, współpracuje zarówno z polskimi jak i brytyjskimi organizacjami, czynnie uczestnicząc w wydarzeniach Kościoła i społeczeństwa. Utrzymuje kontakty z AK w Polsce poprzez współpracę z Krajowym Instytutem Akcji Katolickiej.

Ważny jest nasz udział w pracach międzynarodowych organizacji katolickich. Wśród nich należy wymienić: Międzynarodową Federację Mężów Katolickich "Unum Omnes", Światową Unię Katolickich Organizacji Kobiecych (SUKOK), Europejskie Forum Apostolstwa Świeckich i inne.

Najdłużej współpracujemy z Międzynarodową Federacją Mężów Katolickich "Unum Omnes", której IPAK był jednym ze współzałożycieli. Asystent Kościelny ks. prał. W. Cieński i prezes J. Baliński-Jundziłł byli pierwszymi reprezentantami z ramienia IPAK-u. Federacja spotyka się co roku w różnych częściach świata, omawiając przemiany i wydarzenia w Kościele i świecie. Od początku dzięki Instytutowi omawiano trudną sytuację prześladowanego Kościoła w Polsce. Robiliśmy to na prośbę Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, który zlecił nam reprezentację polskich wspólnot emigracyjnych na arenie międzynarodowej.

W latach 1971-1974 prezesurę  "Unum Omnes" powierzono pierwszemu prezesowi IPAK-u  p. J. Balińskiemu- Jundziłła.

Ze Światową Unią Katolickich Organizacji (SUKOK), która powstała w 1919r. a jej pierwszym prezesem była Polka Maria Wodzicka, współpracujemy poprzez Związek Polskich Katolickich Organizacji Kobiecych, który od 1970 r. jest członkiem rzeczywistym organizacji. IPAK czynnie uczestniczy w pracach Unii, czego przykładem było m.in. wejście polskiej delegatki Cecylii Wołkowińskiej z ramienia Instytutu do Zarządu Głównego SUKOK, gdzie sprawowała tę funkcję przez 13 lat. Obecnie pani Krystyna Mochlińska bierze udział w pracach Unii.

W trzech Kongresach Apostolstwa Świeckich w  1951, 1957 i 1967 roku uczestniczył IPAK wspólnie z innymi delegacjami emigracyjnymi reprezentując nie przybyłą z powodów politycznych delegację z Polski. Na ostatnim Kongresie w 1967 roku w Rzymie utworzono mniejsze organizacje i tak powstało Europejskie Forum Apostolstwa Świeckich, do którego od początku wszedł IPAK. Pierwsze spotkanie odbyło się w 1970 roku w Innsbrucku. Instytut od lat reprezentuje dr. W. Mier-Jędrzejewicz z Londynu i prof. M. Wyszyński z Birmingham.

Upadek komunizmu w Polsce przyczynił się do zmian w pracy polskich organizacji emigracyjnych, zakończyła się niepodległościowa postawa, zwiększyły się kontakty z Polską.  W nowej sytuacji abp. Szczepan Wesoły powołał Polską Radę Duszpasterską Europy Zachodniej  w 1971 roku na spotkaniu w Vaudricout we Francji, która formalnie powstała w czasie Zjazdu w 1992 roku. Instytut Polski Akcji Katolickiej bierze aktywny udział w pracach Rady, której coroczne obrady odbywają się w różnych krajach Europy.

IPAK współpracuje z polskimi organizacjami społecznymi i organizacjami brytyjskimi na płaszczyźnie religijnej i społecznej, co jest próbą  integracji z krajem osiedlenia. Jedną z takich organizacji katolickich jest National Council for the Lay Assosiation (NCLA) czy też National Board of Catholic  Women (NBCW).

Od 65 lat zasadniczym celem IPAK-u jest formacja duchowa czyli kształtowanie światopoglądu religijnego wśród polskiej społeczności na obczyżnie. Temu służą zjazdy katolickie, konferencje apostolstwa świeckich, pielgrzymki, spotkania, odczyty, wydarzenia rocznicowe.

Zjazdy katolickie IPAK-u zapoczątkowane w 1948 roku w Londynie to ważne wydarzenia społeczno-religijne polskiego środowiska katolickiego w Wielkiej Brytanii i służą pogłębieniu religijnej formacji. Charakter zjazdów uległ zmianie w ciągu 65 lat,. Początkowo odbywał się w Londynie na terenie Polskiej Misji Katolickiej, aby z czasem przenieść się na polskie parafie i ośrodki katolickie w Wielkiej Brytanii.  Pierwszy zjazd poza Londynem miał miejsce w Birmingham w dniach 6-7 października 1956 roku i poruszał zagadnienia dotyczące organizacji polskiego życia katolickiego na emigracji. Od 1968 roku połączono zebrania Rady z dorocznym zjazdem. Stałym uczestnikiem zjazdów był Delegat Prymasa Polski dla Duszpasterstwa emigracji ks. abp. Szczepan Wesoły. Celem zjazdów katolickich jest zgłębienie zagadnień religijnych jak i zacieśnienie międzyparafialnej więzi. Od 1957 roku realizujemy program Episkopatu Polski, a także odnosimy się do charakteru roku ogłoszonego przez Stolicę Apostolską.

W 1987 roku IPAK zapoczątkował Konferencje Apostolstwa Świeckich zwane konferencją lutową  w siedzibie PMK przy Devonia Road w Londynie. Uczestniczą w nich świeccy i duchowni, przedstawiciele licznych parafii i organizacji społecznych, a także władz państwowych. Referat wygłasza zaproszony gość na temat zaproponowany przez Zarząd IPAK-u.

Pielgrzymki organizowane z PMK to zasadniczy przejaw działalności formacyjnej IPAK-u . Początkowo pielgrzymowano do Walsingham, Aylesford, Carfin, Hednesford, Fawley Court i innych sankuariów religijnych. W ostatnim okresie IPAK zajmuje się głównie organizacją pielgrzymki do Aylesford, sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej, którą prowadzi od 1952 roku. Jest to miejsce zwane "Angielską Częstochową", a odbywa się obecnie zawsze w pierwszą niedzielę września.  Uroczystość obok charakteru religijnego ma też oprawę patriotyczną, a uczestniczą w niej przedstawiciele licznych organizacji społecznych, przedstawiciele władz państwowych i goście z zagranicy, a ostatnio przedstawiciele Akcji Katolickiej z Polski i władze kościelne.

Obok pielgrzymek w Wielkiej Brytanii IPAK urządzał też pielgrzymki zagraniczne do Lourdes, Fatimy i La Sallete, które kontynuował do końca lat osiemdziesiątych.

Wśród zasłużonych organizatorów pielgrzymek należy wymienić panią Marię Baworowską i panią Aniele Stepanową.

Pracami IPAK-u kierują władze w skład których wchodzi Rada zatwierdzająca wytyczne działalności, Zarząd i Komisja Rewizyjna kontrolująca budżet. Działaniom Instytutu przewodniczy prezes wspomagany przez wiceprezesa i sekretarza generalnego. Różnymi działami naszej pracy kierują członkowie Zarządu Instytutu w komisjach : Programowej, Organizacyjnej, Rodzin i Zagranicznej. Nad całością prac IPAK-u czuwa Rektor PMK  poprzez wyznaczonego przez siebie Asystenta Kościelnego.

Podstawą finansową działalności IPAK-u są dwie zbiórki: na święto patronalne Akcji Katolickiej uroczystość Chrystusa Króla oraz w czasie pielgrzymki do Aylesford.  Funduszami gospodarujemy ostrożnie, mając świadomość ofiary. Wszyscy członkowie Zarządu IPAK-u pracują bezpłatnie i często sami pokrywają koszta wyjazdów zagranicznych.

Zenon Handzel

Prezes Instytutu Polski Akcji Katolickiej

Zarys historii IPAKu 1947-2000

Jednym z pierwszoplanowych zadań Instytutu Polskiego Akcji Katolickiej było włączenie polskich organizacji katolickich na emigracji w działalność międzynarodową. IPAK mówił prawdę o Polsce i Kościele katolickim w Polsce prześladowanym przez reżim komunistyczny w latach 1947-1989.

Instytut stał się ciałem koordynującym działalności apostolstwa świeckich na terenie Wielkiej Brytanii. Przy pełnej współpracy z Polską Misją Katolicką i delegatem Prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego d. s. duszpasterstwa emigracji - abp. Szczepanem Wesołym.

IPAK w swojej historii na polu międzynarodowym uczestniczył i współpracował z następującymi organizacjami:

• Międzynarodowa Federacja Mężów Katolickich Unum Omnes, która została założona w 1948 roku w Lourdes z inicjatywy włoskiej Akcji Katolickiej i poparta przez szereg innych narodowych organizacji katolickich. Celem Federacji jest nawiązywanie kontaktów z organizacjami katolickimi skupiającymi mężczyzn, aby przez wymianę myśli, poglądów i doświadczeń móc lepiej służyć Kościołowi i bliźniemu. Na podstawie statutu uchwalonego
• w 1978 roku do rady Dyrektorów został zaproszony prezes IPAK -u Olgierd Stepan. Jego rolą na tym szczeblu było informowanie o prześladowaniu narodu polskiego.
• Światowa Unia Katolickich Organizacji Kobiecych- SUKOK (World Union of Catholic Women's Organisations - WUCWO), która oficjalnie została zatwierdzona przez Stolicę Apostolską w 1913 roku przez Ojca Świętego Piusa X. W tym też roku wybrano na pierwszą p rezydentkę Światowej Unii hr. Marię Wodzicką, Polkę, zamieszkałą na stałe we Francji.
• Podstawą działalności WUCWO jest pracą formacyjną pośród kobiet. Tak, aby mogły spełniać jak najlepiej swoją misję w społeczeństwie, Kościele katolickim i działać na zewnątrz przez własne świadectwo życia i głoszenie nauki Jezusa Chrystusa.
• W Zarządzie Głównym Unii z ramienia IPAK- u przez 13 lat(od 1970 roku) była Cecylia Wołkowińska. Dzięki jej pośrednictwu do Unii docierały wiadomości o trudnej sytuacji w Polsce, prześladowanym Kościele katolickim i ograniczonej wolności Polaków.
• Światowy Kongres Apostolstwa Świeckich. IPAK pierwszy raz uczestniczy³ w Kongresie w 1951 roku w Rzymie. Polskę reprezentowała tylko emigracja żołnierska z Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec , Peru, Hiszpanii. Kraje, w których religia była prześladowana, nie miały na kongresach swoich delegatów. Dla nich zachowano przy stole prezydialnym symboliczne puste miejsce.
• III ŚKAŚ, który odbył się w Rzymie 1967 roku był pierwszym, po Soborze, światowym spotkaniem laikatu, poświęconym sprawom apostolstwa. Tematem   Kongresu było hasło: Lud Boży na szlakach ludzkości.
• IPAK wszedł do Forum Europejskiego w 1970 roku, zbiera się ono co dwa lata. Tematy forum obejmuje problematykę duszpasterstwa w kontekście odczytywania znaków czasów. Co mogą uczynić chrześcijanie, aby budować bardziej ludzką Europę? Forum podejmuje zagadnienia inkulturacji wiary chrześcijańskiej w zdechrystianizowanym świecie. Każde forum zatrzymuje się i rozważa tematy społeczne tj.: pokój, migracja, dyskryminacja, sprawiedliwość, rasizm.
• Pax Romana - jest ruchem studentów i intelektualistów katolickich. Powstał w 1921 roku z inicjatywy organizacji studentów jako Międzynarodowa Ruch Studentów. Współzałożycielem i członkiem jego była polska organizacja studencka Odrodzenie. Po II wojnie światowej stworzono gałąź - Międzynarodowy Ruch Inteligencji Katolickiej. Celem obu jest pogłębianie wiary w Jezusa Chrystusa i zasad moralnych w życiu osobistym i społecznym.

Działalność na rzecz polskiej rodziny

Podczas Zjazdu Katolickiego 13 lutego 1949 roku, który przebiegał pod hasłem: Chrystus Króluje Polskiej Rodzinie, rada IPAK- u uchwaliła następujące postulaty:

• Rada wzywa polskie społeczeństwo katolickie do przestrzegania praw Boskich i kościelnych, potępiając rozwody i konkubinaty.
• Aby Polacy -katolicy nie dopuszczali do zatarcia różnicy pomiędzy świętą nazwą „mąż" i „żona" w pojęciu katolickim.
• Przestrzega przed wielkim niebezpieczeństwem związków wyznaniowo mieszanych i uważa za konieczne przeciwdziałanie temu, przez ścisłą współpracę w tej dziedzinie z Anglo - Polskim Stowarzyszeniem Katolickim (APCA).

IPAK prowadził akcje wydawniczą, szkoleniową i odczytową. Wydawane broszury: Małżeństwo, Rodzina , Dzieci. Pozycje te spotkały się z wielkim zainteresowaniem młodych rodziców. Broszury służyły poradą i pomocą w wychowaniu młodego pokolenia. Dziecko polskie na emigracji wyrastało i rozwijało się w dwóch światach: w świecie polskiego domu rodzinnego oraz w świecie angielskiego środowiska miejscowego, do którego wchodziło poprzez szkołę. Między tymi światami niejednokrotnie rodziły się konflikty.

Na szczególną uwagę zasługuje cykl publikacji w Czynie Katolickim takie jak: Pogadanki dla Matek, Krąg Rodzinny.

Wydawane również były takie broszury jak: Zadania Rodziny Chrześcijańskiej, Cel Wychowania i Rady Katolickiego Wychowania, Postulaty wychowawcze w pierwszych okresach rozwoju dziecka, autorstwa księdza Włodzimierza Cieńskiego, pierwszego Asystenta Kościelnego IPAK- u.

Do trudności specyficznych zaliczyć trzeba kompleks bycia Polakiem. U jednych wyrażał się on chęcią dostosowania się do angielskiego otoczenia, u innych przesadą w ukazywaniu swej odrębności. Prowadziło to do wyobcowania ze środowiska angielskiego, z którego jednak dzieci i młodzież wyobcować się chciały. Stąd pojawiały się czasem konflikty miedzy rodzicami i dziećmi oraz pojawiał się brak wzajemnego zrozumienia.

Problem pomocy rodzinie w chrześcijańskim wychowaniu dzieci zajęto się szczególnie podczas obrad IV Rady Duszpasterskiej, która odbyła się 30 grudnia 1968 roku w siedzibie Rektoratu Polskiej Misji Katolickiej w Londynie.

Uchwalono wówczas poniższe postulaty:

• Tworzenie grup małżeństw - rodzin i ich współprace.

• Zorganizowanie poradnictwa małżeńskiego w parafiach.

• Rozpowszechnianie odpowiednich publikacji.

• Rozwijanie pracy w grupach małżeństw - rodzin przez wspólne rozwiązywanie zagadnień i problemów wychowawczych.

• Współprace z odpowiednimi organizacjami polskimi i angielskimi o postawie katolickiej.

IPAK dostrzegając problem polskiej rodziny na uchodźstwie, przez wiele lat, na Zjazdach Katolickich poruszał tematy takie jak: Małżeństwo szczęśliwe i uszczęśliwiające, Autorytet w Rodzinie, Życie Rodziny w naszych wspólnotach, Małżeństwo i Rodzina we wspólnocie Kościoła, Małżeństwo sakramentalne fundamentem rodziny chrześcijańskiej, Rodzina a Ewangelizacja,itd.

W Wielkiej Brytanii rodzina stała się przedmiotem bezpośrednich ataków, oddalających ją od zadań wyznaczonych jej przez Jezusa Chrystusa. Wyraża się to poprzez :

• Ułatwienie rozwodów niszczących jedność małżeństwa i rodziny.

• Powszechne stosowanie i zalegalizowanie mordowania poczętego życia.

• Pornografię, uderzającą w godność człowieka, szczególnie kobiety.

• Próby ograniczenia praw człowieka do posiadania i wychowania potomstwa zgodnie ze swoja wolą i sumieniem.

• Propagandę nieprawości , przenikającą w krąg rodziny przez środki masowego przekazu.

• Celowe obniżanie autorytetu rodziców i wychowawców, ośmieszanie dobra.

W 1989 roku w ramach Zarządu IPAK -u została utworzona Komisja do Spraw Rodzin. W skład komisji wchodziły osoby profesjonalnie związane z medycyną i naturalnym planowaniem urodzin dziecka. Komisja zaczęła bardzo aktywnie działać na rzecz uświadomienia dzieci i młodzieży na temat życia poczętego. Inicjatywa spotkań z młodzieżą w polskich szkołach została podjęta i realizowana przez dr Ewę Lichtarowicz.

IPAK współpracuje z angielską organizacją Life, m. in. uczestnicząc w tzw. Niedzielach Białych Kwiatów, których organizatorem jest Stowarzyszenie dla Ochrony Dziecka Nienarodzonego. W 1967 IPAK zredagował petycję z protestem przeciw legalizacji mordowania dzieci nienarodzonych i wysłał do Parlamentu Brytyjskiego.

IPAK w życiu polskiej parafii

Najważniejszym wyzwaniem w pracy PMK w Wielkiej Brytanii i IPAK -u był problem zagrożenia wiary. Kościół katolicki w WB jest kościołem mniejszościowym. Atmosfera w kraju, pomimo iż była chrześcijańska, jednak często nieprzychylna katolicyzmowi.

IPAK w ramach działalności społecznej pod kierownictwem bp Delegata Prymasa Polski Stefan Wyszyńskiego i we współpracy z PMK, podjął inicjatywę organizacji dwudniowych,  corocznych Zjazdów Katolickich, kolejno w różnych parafiach.

Trzonem pracy Instytutu było opracowywanie i wygłaszanie referatów na terenie WB. W ten sposób zostało przepracowane, w roku 1950, hasło: Kościół na straży godności człowieka. Ogółem referatów i odczytów wygłaszanych przez prelegentów było 30-ci, w okręgach Manchester, Leeds, Halifax, Huddersfield, Londyn i w Szkocji.

W ramach formacji duchowej IPAK, wraz z rożnymi organizacjami społecznymi, organizował w parafiach Tydzień Miłosierdzia. Na terenie Londynu kończył się on w jednej z parafii centralnym spotkaniem chorych i działaczy charytatywnych. Organizowanie Tygodnia Miłosierdzia było szczególną okazją w parafii, aby odszukać wszystkich chorych, niepełnosprawnych w angielskim środowisku i otoczkowych ich szczególną opieką. Służba miłosierdzia, jest po służbie Ołtarza, najistotniejszym pierwiastkiem duchowym w prowadzeniu parafian do zbawienia.

Kolejnym, bardzo ważnym wkładem IPAK -u jest organizowanie Święta Chrystusa Króla. Święto to ustanowił i ogłosił 11 grudnia 1925 roku papież Pius XI w encyklice Quas Primas. Ojciec Święty Akcji Katolickiej i Misji wskazał w tej encyklice na poważne niebezpieczeństwo jakie grozi ludzkości, którym jest laicyzacja czyli ze świadczenie całego życia ludzkiego.

Ratunek widział w powrocie do publicznego wyznawania, ze Chrystus Pan jest Królem, bo swoją Prawdą i Miłością rządzi naszym życiem osobistym, obejmując wszystkich ludzi na świecie. Święto Chrystusa Króla jest dniem patronalnym IPAK -u. Pomoc finansowa zbierana w tym dniu jest przeznaczona na Instytut, który jako organizacja społeczna, ma potrzeby materialne związane z działalnością. Trzeba zaznaczyć, że wszyscy działacze Instytutu pracują społecznie.

W Konstytucji Dogmatycznej o Kościele Sobór uczy : „Na wszystkich świeckich spoczywa zaszczytny obowiązek przyczyniania się do tego, aby Boży plan zbawienia coraz bardziej rozszerzał się na wszystkich ludzi". Działalność apostolska nie jest więc zarezerwowana tylko dla duchownych czy ściślej dla biskupów i kapłanów, ale wszyscy ochrzczeni i bierzmowani mają uczestniczyć w realizacji apostolskiego posłannictwa Kościoła.

Budowanie więzi między parafialnej

Specyfiką polskich parafii na migracji jest to , że są parafiami wydzielonymi (personalnymi), nie terytorialnymi, do pewnego stopnia misjonarzami, działającymi na podstawie Konstytucji Apostolskiej Exsul Familia, Motu Proprio Ojca Świętego Pawła VI. Wielka Brytania, szczególnie Londyn jest „tyglem" wielu kultur, Religi i tradycji. Jako twór kosmopolityczny posiada cechy wspólne całego świata, a pozbawiony jest cech narodowych. Ponieważ w Wielkiej Brytanii Polacy żyją w rozproszeniu od początku istniał problem zintegrowania ludzi.

Za swoje największe posłannictwo , powierzone przez PMK, Instytut uważał prace formacyjną, szczególnie w wymiarze między parafialnym. Służyły temu:

• Doroczne Zjazdy Katolickie i Konferencje Apostolstwa Świeckich.

• Pielgrzymki krajowe i zagraniczne:

• zagraniczne: Ziemia Święta, Rzym, La Salette, Parey le Monial, Lourdes

• Wielka Brytania: Aylesford, Carfin, Fawley Court, Hednesford, Holywell,    Ilkey, Pantosaph, Walsingham.

W ostatnim okresie IPAK organizuje pielgrzymki do Aylesford, Sanktuarium Matki Bożej z Góry Karmel, prowadzone od 1952 roku. Miejsce to nazwane jest przez Polonie „ Polską Częstochowa".

• Rada IPAK -u, to zespół osób. W jej skład wchodzą: prezes, członkowie zarządu, osoby wydelegowane przez proboszcza oraz przedstawiciele organizacji katolickich.

• W 1957 roku IPAK współpracował z 13-oma Kołami Akcji Katolickiej, 6-oma Stowarzyszeniami Katolickimi, 24- rema Komitetami Parafialnymi.

Współpracował również:

• Stowarzyszeniem Żywego Różańca, Apostolstwem Modlitwy, Krucjatą Eucharystycznąi Kołem Ministrantów.

• Katolickim Ośrodkiem Wydawniczym Veritas i Polską Macierzą Szkolną ( sobotnie polskie szkoły).
• W konferencjach i zjazdach biorą udział przedstawiciele organizacji społecznych tj.:

W konferencjach i zjazdach biorą udział przedstawiciele organizacji społecznych tj.:

• Polska Macierz Szkolna

• Stowarzyszenie Polskich Kombatantów

• Zjednoczenie Polskie

• Studium Polski Podziemnej

• Zjednoczenie Polek

• Zjednoczone Harcerstwo Polskie

• Instytut gen. Sikorskiego

• Polski Uniwersytet na Obczyźnie

• Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej

• Sodalicja Mariańska

Zjazdy i konferencje żywo interesowały się Kościołem katolickim w Polsce, szczególnie w okresie prześladowań ze strony reżimu komunistycznego, czego wyrazem były uchwały m. in „ Rada IPAK -u w Wielkiej Brytanii w imieniu katolików polskich ponawia apel Zarządu Instytutu do sumień kierowników i przywódców emigracji politycznej o jedność w działaniu na rzecz wyzwolenia Ojczyzny z najokrutniejszej niewoli w jakiej się znajduje".

Instytut również występował na międzynarodowych zebraniach katolickich w imieniu milczącego i walczącego Kościoła katolickiego w Polsce.

Z inicjatywy IPAK -u, od 1998 roku, są transmitowane przez TV Polonia Msze św. w każda niedziele o 12:00.

Działalność wydawnicza

IPAK pełniąc funkcje apostolstwa świeckich, od początku swego istnienia realizował ten cel za pomocą słowa drukowanego. Był świadomy, że katolicka akcja wydawnicza jest nieodzownym środkiem działania.

• W grudniu 1938 roku ukazał się pierwszy numer Wiadomość Polskiej Misji Katolickiej. Założycielem tego pisma był ówczesny Rektor PMK, ksiądz Władysław Staniszewski.

• Po powołaniu Akcji Katolickiej w polskich formacjach wojskowych przez biskupów Radońskiego i Gawlinę, 4 stycznia 1944 roku , ukazał się pierwszy numer Ruchu Katolickiego.

• Drukowano broszury tj.: Ruch katolicki, Myśl Katolicka, Cel i Droga, Na Przełomie, pod redakcją księdza A. Gogolińskiego - Elstona.

• W 1945 roku ukazał się miesięcznik naukowy Czyn Katolicki, zawierał on następujące rubryki:

- Materiały do Prac Akcji Katolickiej
- Krąg Rodziny
- Rok kościelny w polskim domu
- Materiały dla matek, pogadanki z dziećmi
- Kwadrans Ewangeliczny

Wszystkich kapłanów pracujących w PMK Czyn Katolicki informował co myślą i robią świeccy oraz wspierał ich w formowaniu pomocników w parafiach, katolików odpowiedzialnych.

• W 1949 roku powołano sekcję IPAK -u, która rozpoczęła regularne wydawanie komunikatu prasowego, redagowanego przez Wojciecha Wasiutyńskiego. Charakter tych komunikatów określany był jako informacyjno-formacyjny. W nich to, jak w zwierciadle odbijały się bieżące problemy, z którymi borykali się ówcześni uchodźcy polscy,związane z życiem rodzinnym i religijnym. Wśród broszur do najpopularniejszych zaliczamy : Małżeństwo, Rodzina, Dzieci.

Ilość wydawanych broszur:
- 5.000 egz., Zadanie Rodziny Chrześcijańskiej, pod red. W. Wasiutynski.
- 2.000 egz., Zasady Apostolstwa Świeckich, wnioski ze Światowego Kongresu Apostolstwa Świeckich w Rzymie.
- 600 egz., Kościół jako wychowawca, pod red. Ks. J. Jarzębowski.
- 500 egz., Cel wychowania i cechy katolickiego wychowania,

Pod red. Ks. W. Cieński.
- 500 egz., Postulaty wychowawcze w pierwszych okresach rozwoju dziecka, ks. W. Cieński.
- 500 egz., Misterium na święto Chrystusa Króla

Wydawano materiały okolicznościowe

- 10.000 egz., obrazki z modlitwą do N. M. P. Wniebowziętej.
- 5.000 egz., obrazki dla uczczenia pamięci Ks. kard. Sapiehy.
- Wobec antykościelnej propagandy w Polskiej Republice Ludowej i walki z Kościołem katolickim wydano w 1954 roku 6.000 egz., broszury informującej o prawdziwej sytuacji kościoła katolickiego w Polsce.
- W 1954 wydano również, w pięciu językach obcych, broszurę: „Komunistyczna walka z religią w Polsce" - 30.000 egz. Była to bardzo ważną akcja w środowisku angielskim przeciwko prześladowaniu Kościoła katolickiego w Polsce.
- Działacze Akcji Katolickiej pisali na łamach Gazety Niedzielnej i Dziennika Polskiego, jak również Rodzina wydawana we Francji.
Wydawnictwo książkowe:

• Papież Jan Paweł II, Przemówienia do Polonii i Polaków za granicą 1979 - 1987,oprac. Ksiądz R. Dzwonkowski

• W służbie emigracji ,z okazji 25 - letniej posługi Księdza abp Szczepana Wesołego, Delegata Prymasa Polski dla Duszpasterstwa Emigracyjnego, zawierające listy,przemówienia i komentarze jubilata.

Opracowała Jolanta Zieleniak,
na podstawie pracy doktorskiej: Ks. Dariusz Gas : Rola Instytutu Polskiego Akcji Katolickiej w środowisku emigracyjnym w Wielkiej Brytanii.